Çocuklara finansal okuryazarlık öğretmek, onların gelecekteki finansal bağımsızlıkları ve güvenlikleri için atılacak en önemli adımlardan biridir. Finansal okuryazarlık yönelimi sağlamak noktasında son yıllarda ilgi artmaktadır. Aileler, çocukların erken yaşlarda para yönetimi, birikim ve tasarruf gibi temel finansal kavramları öğrenmelerine yardımcı olarak, onları maddi konularda daha bilinçli ve sorumlu bireyler olarak yetiştirebilirler. Çocuklarınıza finansal okuryazarlık becerilerini kazandırmak için etkili yöntemler arıyorsanız, işte sizin için hazırladığımız 5 pratik öneri.
Bu yazıda neler var?
1- Harçlık Yönetimi İle Başlayın
2022 yılında yapılan bir çalışmada, ilkokul dördüncü sınıfta öğrenim gören 408 öğrenci üzerinde “Çocuklar İçin Finansal Okuryazarlık Ölçeği” geliştirilmiştir. Bu ölçek, finansal yönetim ve bilinçli tüketim olmak üzere iki faktörden oluşmaktadır. Elde edilen sonuçlar, bu ölçeğin çocukların finansal okuryazarlık becerilerini değerlendirmek için geçerli ve güvenilir bir araç olduğunu göstermektedir.
Çocuklara düzenli olarak harçlık vermek, para yönetimi becerilerini geliştirmeleri için mükemmel bir başlangıçtır. Günlük veya haftalık belirlenen miktarlarda harçlık, çocukların bütçe yapma ve harcamalarını planlama konusunda ilk adımlarını atmalarını sağlar. Harcamalar üzerine sohbet ederek ve tüyolar vererek çocuğunuzun daha verimli yönetim yapmasına rehberlik edebilirsiniz.
2- Tasarruf Alışkanlığı Kazandırın
Çocuklara küçük yaşlarda tasarrufun önemini anlatmak ve birikim yapma alışkanlığı kazandırmak, finansal gelecekleri için hayati öneme sahiptir.
Türkiye’de 10 yaş grubu öğrencilerinin finansal okuryazarlık eğitimi almaları ile tüketim ve tasarruf davranışları arasındaki ilişki üzerine “Enflasyon, Tüketim ve Tasarruf İlişkisinin Ekonometrik Analizi” başlığını taşıyan bir araştırma ölçülmeye çalışılmıştır. 1980-2016 dönemi boyunca Türkiye ekonomisini baz alan araştırmada kısa dönemde enflasyondan tüketim ve tasarrufa doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğu gözlenmiştir. Uzun dönem sonuçlarına göre ise enflasyon ile tüketim ve tasarruf arasında karşılıklı nedensellik ilişkisi olduğu saptanmıştır. Bu bağlamda, enflasyon ile tasarruf arasında doğru, tüketim ile ise ters yönlü bir ilişki olduğu görülmüştür.
Siz de bir kumbara veya tasarruf hesabı kullanarak belirli bir hedef doğrultusunda para biriktirmeyi teşvik edebilirsiniz.
3- Oyunlar ve Uygulamalar Aracılığıyla Öğreti
Eğitici finans oyunları ve uygulamalar, çocukların ekonomik kavramları eğlenerek öğrenmelerini sağlar. Oyun tabanlı öğrenme, çocukların finansal terimleri ve işleyişleri daha iyi anlamalarına ve hatırlamalarına yardımcı olur.
Küçük amaçlar belirleyerek çocukları birikim yapmaya motive edebilirsiniz.
Pek çok çocuk, ebeveynlerinin para hakkında konuşmaktan çekindiği ailelerde büyüyor. Ülkemizde pek çok okulda, okulda finans eğitimi yer almıyor. Experian tarafından 2019’da yapılan bir araştırmaya göre, Z kuşağı katılımcılarının %76’sı finansal eğitim dersi alabilmeyi dilediklerini belirtiyor.
Öte yandan 2022’de Investopedia Finansal Okuryazarlık Araştırması, Z kuşağının yalnızca dörtte birinin borsanın nasıl çalıştığını bir arkadaşına açıklayacak kadar iyi anladığını hissettiğini ortaya çıkardı.
4- Gerçek Hayat Deneyimleri Sunun
Alışveriş yaparken çocukları yanınıza alarak fiyat karşılaştırması yapın ve neden bazı ürünlerin diğerlerinden daha uygun fiyatlı olduğunu açıklayın. Çocukların fiyat bilincini ve satın alma kararlarının sonuçlarını anlamalarını sağlayın.
Bu tür uygulamalı yol gösterimler tüketici davranışlarının aşılanması açısından önemlidir. Tüketici davranışlarının ekonomik dinamikleri nasıl etkilediğini anlamak, daha etkili politika kararları almak için gereklidir.
5- Finansal Eğitim Materyalleri Kullanın
Finansal eğitim kitapları, çizgi filmler ve interaktif web siteleri gibi kaynaklardan yararlanarak çocukların finansal okuryazarlığını artırın. Çocuklara yönelik hazırlanmış finansal eğitim içerikleri, karmaşık görünen ekonomik kavramları onların anlayabileceği bir dille sunar.
“Erken başlayın. Çok yüksek bir tepeye sahip olmanın püf noktası ya çok genç başlamak ya da çok yaşlı olarak yaşamaktır.”
Warren Buffett
Bonus: Çocuklara Kaç Yaşından İtibaren Kart Verilebilir?
Finansal okuryazarlık eğitimi uzmanı Anna Dengina’ya göre, çocuklara kart vermek için 9 yaşın ideal olduğu söylenmektedir. Ancak bu konuda dikkat edilmesi gereken bazı faktörler bulunmaktadır.
Çocuklar, finansal alışkanlıklarını nakit paranın alışverişteki rolünü ve takasın temel prensiplerini anlayarak başlamalıdır. Bir banka hesabının işleyişini ve paranın akışını kavramış olmaları önemlidir. Ebeveynler, çocuklarının bu temel finansal bilgilere ve becerilere hakim olduğunu gözlemlediklerinde, onlara bir banka kartı sağlamayı düşünebilir.
Çocuklar için banka veya kredi kartı verilmesi dünya genelinde değişken politikalara tabidir. Türkiye’de bankalar bu konuda geniş yetkilere sahip olup, genellikle 12 ile 16 yaş aralığında bir başlangıç yaş sınırı sunarlar, ancak kesin bir yaş sınırı belirtilmemiştir.
Sonuç
Bu maddeler, çocukların finansal okuryazarlık becerilerini geliştirmek için eğitim ve bilinçlendirme çalışmalarının önemini vurgulamaktadır.
Çocuklara finansal okuryazarlık öğretmek, onların güçlü ve bağımsız birer birey olarak yetişmelerine katkıda bulunur. Erken yaşta kazanılan finansal bilgi ve beceriler, çocukların gelecekteki mali kararlarında kendilerine güvenmelerini sağlar. Bu beş yol, çocuklarınıza finansal temelleri atarken size rehberlik edebilir.
Finansal okuryazarlık için daha fazla bilgi ve kaynağa mı ihtiyacınız var? Blogumuzu ziyaret edin ve finansal becerileri geliştirecek daha fazla içeriğe erişin.
