Bir yatırımın veya kredinin yalnızca anaparasına değil, aynı zamanda birikmiş faizine de odaklanıyorsanız bileşik faiz konusu üzerindesiniz. Başka bir deyişle, bileşik faiz, faizinizin faizini içerir ve sadece anaparanın faiz kazandığı doğrusal büyümeden farklıdır. Fizikçi Albert Einstein’a ait olduğu düşünülen “Bileşik faiz dünyanın sekizinci harikasıdır. Anlayan kazanır, anlamayan öder.” ifadesi, bu kavramın gücünü anlatıyor. Bileşik faizi anlamak, nasıl tasarruf ettiğinizi, yatırım yaptığınızı ve finansal geleceğinizi planladığınızı değiştirebilir.
Kökeni antik Babil dönemine kadar giden bu fenomeni birlikte inceleyelim.
Bu yazıda neler var?
Örneklerle Bileşik Faizin Kartopu Etkisi
Basit faiz yalnızca anapara üzerinden hesaplanırken, bileşik faiz yuvarlanan bir kartopu gibi zamanla katlanarak büyür. Örneğin 1.000 TL’yi yıllık %5 faiz oranıyla yatırdığınızı düşünelim. İlk yıl sonunda 50 TL faiz kazanırsınız. İkinci yılda faiz, 1.050 TL üzerinden hesaplanır, bu nedenle 50 TL yerine 52,50 TL kazanırsınız. Zamanla bu küçük artış, büyük bir miktara dönüşebilir.
Bileşik faizden faydalanmaya ne kadar erken başlarsanız, etkisi o kadar büyük olur. Küçük ve düzenli yatırımlar bile yeterli zaman verildiğinde kartopu etkisiyle büyür. Bir başka örnek; A Yatırımcısı, 20 yaşından 30 yaşına kadar (10 yıl boyunca) aylık 200 TL yatırsın. B Yatırımcısı, 30 yaşından 60 yaşına kadar (30 yıl boyunca) aylık 200 TL yatırsın. Yıllık %7 getiri varsayılırsa, A Yatırımcısı 60 yaşına geldiğinde daha fazla paraya sahip olur çünkü yatırımları daha uzun süre bileşik faizle büyüme şansı bulmuştur.
Basit Faizden Farkları Nelerdir?
Bileşik faiz, faizin faizini de kapsarken basit faiz, tüm faiz ödemelerinin toplanmasıdır.
Bileşik Faizin Arkasındaki O Formül
Bileşik faiz şu formülle hesaplanır:
A = nihai tutar
P = anapara (başlangıç yatırımı)
r = yıllık faiz oranı (ondalık olarak)
n = faizin yılda kaç kez bileşiklendiği
t = yıl cinsinden süre
A=P⋅(1+nr)nt
Bu formülden de anlaşıldığı gibi; bileşik faizde iki başlıca etken vardır; artışın sıklığı ve süresi. Bu iki etkene bağlı olarak o kadar etkili büyür. Faiz başlangıçta yavaş büyürken, zamanla “faizin faizi” etkisiyle daha hızlı ve üssel şekilde yükselir.
Bileşik Faizin En Kolay Formülü
72 Kuralı, bileşik faizi tahmin etmenin başka bir yoludur. 72’yi getiri oranınıza bölerseniz, paranızın değerinin iki katına çıkmasının ne kadar süreceğini bulursunuz. Örneğin, %4 getiri elde eden 100 dolarınız varsa, bileşik faizle 18 yılda 200 dolara çıkar.
Bileşik Faizin Üç Başlıca Uygulaması
Emeklilik Fonları: Emeklilik tasarruflarınızı düşünün. Vergi avantajlı bir hesaba (BES gibi) yapılan düzenli küçük katkılar bile bileşik faiz sayesinde milyonlara ulaşabilir.
Yatırımlar ve Temettü: Hisse senetlerinden elde edilen temettünün yeniden yatırılması bileşik faizi kullanmanın bir başka yoludur. Yeniden yatırılan her temettü, daha fazla hisse satın alır ve daha fazla temettü üretir—büyüme döngüsünü başlatır.
Kredi Kartları ve Borçlar (Negatif Yönü): Bileşik faiz borç aldığınızda ise size karşı çalışır. Örneğin kredi kartı borçları, ödenmeyen bakiyeniz üzerinden faiz biriktiği için hızla büyür. Borcunuzu erken ödemek, binlerce lira tasarruf etmenizi sağlar.
Sonuç: Sekizinci Harika İş Başında
Bileşik faiz küçük gibi görünebilen ama etkisi büyük bir faktör. İster emeklilik için tasarruf edin, ister borsada yatırım yapın ya da borçlarınızı yönetin, bileşik faizi anlamak finansal kararlarınızı güçlendirecektir. Erken başlayın, düzenli tasarruf edin ve zamanın işini yapmasına izin verin. Bileşik faiz, yazar Robert Kiyosaki’nin de dediği gibi, parayı kendiniz için çalıştırmanın bir yoludur. Bileşik faizi ustalıkla kullanarak finansal geleceğinizi güvence altına alabilir ve getiride dünyanın sekizinci harikasından yararlanabilirsiniz.
